Sıcak yaz aylarında birçok ülke orman yangınlarıyla uğraş ederken yanan alanların yine orman olabilmesi için yalnızca ağaç dikmek tahlil olmuyor. Uzmanlara nazaran ormanların, ekolojik sistemiyle kıymetlendirilerek eski haline dönüştürülmesi gerekiyor.
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Besin Tarım ve Hayvancılık Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi ve Türkiye Ormancılar Derneği Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Ali Doğuşçu, orman yangınlarının dünya genelinde yüzde 90 oranında insan kaynaklı olduğunu söyledi.
Yenilenebilme kapasitelerini korudukları takdirde ormanların yenilendiğini tabir eden Doğuşçu, “Karaçam ekosistemlerinde örtü yangını olduğunda, bu ağaç, kalın kabuğu sayesinde ölmüyor. Ölmediği için toprağa düşen tohumlarından süratli bir biçimde yenileniyor. Lakin yangın rejimi değiştiği için örtü yangını olarak gerçekleşmesi gereken yangınlar artık zirve yangını olarak gerçekleşiyor. Bu durumda karaçam tohum kaynağını kaybediyor zira karaçam kozalağı bir adaptasyona sahip değil.” biçiminde konuştu.
Kavgacı, yangın ve bitki örtüsü üzerindeki bağların bilinmesi ve yenileme çalışmalarının nasıl olacağına, nerelerin ağaçlandırılacağına, nerelerde doğal gençleşme yahut doğal gençleştirme yapılacağına karar verilmesi ve yangın sonrası süratli bir ekolojik kıymetlendirme ve dirençli bir orman planlaması yapılması gerektiğine dikkati çekti.
Bütün orman yangınlarının ağaçlar, hayvanlar ve bitkiler (ekosistem) üzerinde yıkıcı tesirler yarattığını ve bitkilerin ekosistemin dominant ömür formları olduğunu işaret eden Doğuşçu, “Bitkilerin oluşmasıyla birlikte onlara bağlı olarak öbür canlı cinslerinin de o alana geri geldiğini görüyoruz.” dedi.
AĞAÇ CİNSLERİNE GÖRMEN ORMANLARIN OLUŞMA SÜRESİ
Ağaçların tekrar ekosistem oluşturma müddetlerinin, tiplerine nazaran değişkenlik gösterdiğini belirten Doğuşçu, “Sarıçam ve karaçam ağaçları 40-50, kızılçam 20’li yaşlarda orman kurar. Kayın 40-50’li yaşlarda, ladin 50-60 yaşlarda, servi 20-30’lu yaşlarda sağlıklı orman diyebileceğimiz yapıya kavuşabilirler. Meşelerin daha geç, 50-60 yılda bir orman ekosistemi oluşturduğunu söyleyebiliriz. Orman, kendi içinde bileşenlerinin olduğu, bunların karşılıklı etkileşim içinde olduğu bir ekosistemdir. Ağaçlandırmayla biz yalnızca orada dikim yapmış oluyoruz. Orada tekrar bir ekosistemin oluşması onlarca yıl alıyor. Bu sayılar ekosistemin meydana gelme mühleti. Yoksa ağaç dikimi yaptığınızda rahatlıkla 10-15 yıl sonra bir kapalılık oluşabilir.” diye konuştu.
Yangından sonra yanan ağaçların kesilip alandan çıkarılması gerektiğini lisana getiren Doğuşçu, bu sürecin çimlenmeler başlamadan yapılmasının değerli olduğunu kaydetti.
KONTROLLÜ ORMAN YANGINLARI NEDİR?
Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Silvikültür Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Sinan Güner, yangın sonrası yapılması gerekenler noktasında orman mevzuatına dikkati çekerek, “Bir orman alanı yandığında, orman işletmesindeki öteki işler çabucak bırakılır, yanan alan üzerine yoğunlaşılır. Yangın artıkları çabucak temizlenir, yanmış ağaçlar kesilir, alan çabucak sürülür. Kış mevsiminde ağaçlandırma yapılır. Alanın etrafı tel çit ile çevrilir ve ağaçlandırma süreci bitmiş olur.” dedi.
Sıcak yaz aylarında birçok ülke orman yangınlarıyla uğraş ederken yanan alanların yine orman olabilmesi için yalnızca ağaç dikmek tahlil olmuyor. Uzmanlara nazaran ormanların, ekolojik sistemiyle kıymetlendirilerek eski haline dönüştürülmesi gerekiyor.
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Besin Tarım ve Hayvancılık Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi ve Türkiye Ormancılar Derneği Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Ali Doğuşçu, orman yangınlarının dünya genelinde yüzde 90 oranında insan kaynaklı olduğunu söyledi.
Yenilenebilme kapasitelerini korudukları takdirde ormanların yenilendiğini tabir eden Doğuşçu, “Karaçam ekosistemlerinde örtü yangını olduğunda, bu ağaç, kalın kabuğu sayesinde ölmüyor. Ölmediği için toprağa düşen tohumlarından süratli bir biçimde yenileniyor. Lakin yangın rejimi değiştiği için örtü yangını olarak gerçekleşmesi gereken yangınlar artık zirve yangını olarak gerçekleşiyor. Bu durumda karaçam tohum kaynağını kaybediyor zira karaçam kozalağı bir adaptasyona sahip değil.” biçiminde konuştu.
Kavgacı, yangın ve bitki örtüsü üzerindeki bağların bilinmesi ve yenileme çalışmalarının nasıl olacağına, nerelerin ağaçlandırılacağına, nerelerde doğal gençleşme yahut doğal gençleştirme yapılacağına karar verilmesi ve yangın sonrası süratli bir ekolojik kıymetlendirme ve dirençli bir orman planlaması yapılması gerektiğine dikkati çekti.
Bütün orman yangınlarının ağaçlar, hayvanlar ve bitkiler (ekosistem) üzerinde yıkıcı tesirler yarattığını ve bitkilerin ekosistemin dominant ömür formları olduğunu işaret eden Doğuşçu, “Bitkilerin oluşmasıyla birlikte onlara bağlı olarak öbür canlı cinslerinin de o alana geri geldiğini görüyoruz.” dedi.
AĞAÇ CİNSLERİNE GÖRMEN ORMANLARIN OLUŞMA SÜRESİ
Ağaçların tekrar ekosistem oluşturma müddetlerinin, tiplerine nazaran değişkenlik gösterdiğini belirten Doğuşçu, “Sarıçam ve karaçam ağaçları 40-50, kızılçam 20’li yaşlarda orman kurar. Kayın 40-50’li yaşlarda, ladin 50-60 yaşlarda, servi 20-30’lu yaşlarda sağlıklı orman diyebileceğimiz yapıya kavuşabilirler. Meşelerin daha geç, 50-60 yılda bir orman ekosistemi oluşturduğunu söyleyebiliriz. Orman, kendi içinde bileşenlerinin olduğu, bunların karşılıklı etkileşim içinde olduğu bir ekosistemdir. Ağaçlandırmayla biz yalnızca orada dikim yapmış oluyoruz. Orada tekrar bir ekosistemin oluşması onlarca yıl alıyor. Bu sayılar ekosistemin meydana gelme mühleti. Yoksa ağaç dikimi yaptığınızda rahatlıkla 10-15 yıl sonra bir kapalılık oluşabilir.” diye konuştu.
Yangından sonra yanan ağaçların kesilip alandan çıkarılması gerektiğini lisana getiren Doğuşçu, bu sürecin çimlenmeler başlamadan yapılmasının değerli olduğunu kaydetti.
KONTROLLÜ ORMAN YANGINLARI NEDİR?
Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Silvikültür Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Sinan Güner, yangın sonrası yapılması gerekenler noktasında orman mevzuatına dikkati çekerek, “Bir orman alanı yandığında, orman işletmesindeki öteki işler çabucak bırakılır, yanan alan üzerine yoğunlaşılır. Yangın artıkları çabucak temizlenir, yanmış ağaçlar kesilir, alan çabucak sürülür. Kış mevsiminde ağaçlandırma yapılır. Alanın etrafı tel çit ile çevrilir ve ağaçlandırma süreci bitmiş olur.” dedi.
