Stockholm Memleketler arası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) raporu, dünya barışının yeni bir riskler çağına girdiği ikazında bulundu. İklim değişikliğinin sonuçlarının yarattığı krizler ve giderek popülistleşen siyasi ortamın güvenlik açısından “zehirli” bir karışım oluşturduğuna dikkat çeken araştırmacılar, siyasalların bu yeni karmaşık risklere hazırlıklı olmadığını belirtti. Raporda iklim değişikliği, etraf krizleri, kaynakların kıtlığı, canlı çeşitlerinin yok oluşu üzere etkenlerle güvenlik riskleri ve korona pandemisi üzere başka tehditlerin birlikte oluşturacağı tehditlerin boyutlarına dikkat çekiliyor. Raporun önsözünde “Bu, zehirli bir karışım. Çok derin tesirleri olan ve tehlikeli bir karışım” diyen AB Kurulunun etraftan sorumlu üyesi Margot Wallström, gücü elinde bulunduran kurumların ise tahliller bulmada çok yavaş kaldığını vurguladı.
“POPÜLİZM VE MİLLİYETÇİLİK YÜKSELİŞTE”
SIPRI yöneticisi San Smith de “Pek çok uzman belirleyici bir noktada bulunduğumuzu söylüyor. Etraf krizini ya kendi haline bırakacağız ya da sorunun teşhisini artık koyup harekete geçeceğiz. Asıl makûs haber, bu son derece değerli anın, milletlerarası siyasetin vahim bir durumda olduğu bir vakte denk gelmesi. Dünyadaki büyük güçler ortasındaki ilgiler ‘zehirli ve tehlikeli’ bir durumda. Popülizm ve milliyetçilik yükselişte” diye konuştu.
Raporda bu karışıma çeşitli ülkelerden örnekler de veriliyor. Somali’de süregelen kuraklık ve iklim değişikliğinin öbür tesirleriyle yoksulluk ve zayıf siyasi idare üzere etkenlerin birleştiği ve bu karışımın insanları terör örgütü Eş Şebab’ın kucağına ittiği belirtiliyor. Yeniden Orta Amerika’da iklim değişikliğinin tahıl hasatını olumsuz etkilediği, ülkedeki şiddet olayları ve yolsuzlukla birleştiğinde kitlelerin ABD’ye göç etmesine yol açtığı kaydediliyor.
ÇATIŞMALARDA ÖLENLERİN SAYISI İKİYE KATLANDI
Rapora nazaran dünyada 2010’lu yıllardan bu yana, en az bir devletin taraf olduğu silahlı çatışmaların, bu çatışmalarda ölen insanların ve dünya çapında yerinden edilen ya da mülteci pozisyonuna düşen insanların sayısı da ikiye katlandı. Yıllar süren düşüşün akabinde kullanıma hazır nükleer başlıkların sayısı da 2020’de tekrar artış gösterdi. Geçen yıl dünyada askeri harcamaların fiyatı 2 trilyon dolara ulaşarak rekor kırdı.
Raporda, bu gelişmelere paralel olarak etraf açısından da alarm niteliğinde değişimler yaşandığı belirtiliyor. Canlı tiplerinin yaklaşık dörtte biri soyunun tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıya. Polen taşıyıcı böceklerin sayısında dramatik bir düşüş olduğuna da değinilen raporda, “İklim değişikliği, fırtına ve sıcak hava dalgaları üzere çok hava olaylarının giderek daha sık ve ağır bir formda meydana gelmesine yol açıyor. Bunun sonucu olarak değerli besin bitkilerinde hasat ölçüsü azalırken geniş alanlarda hasatın büsbütün yok olması riski artıyor” tabirlerine yer veriliyor.
YEŞİL İKTİSADA ACİL GEÇİŞ ÖNERİSİ
Siyasetin riskleri daha yeterli değerlendirmesi ve etraf krizlerine karşı daha kararlı adım atması daveti yapan araştırmacılar, süratli bir halde “yeşil ekonomi”ye geçiş tavsiyesinde bulunuyor.
SIPRI yöneticisi Smith, bu geçişin adil ve barışçı bir formda gerçekleşmesi gerektiğine vurgu yaparak “Bu kadar büyük boyuttaki bir ekonomik değişimde her vakit kazananlar ve kaybedenler olacaktır. Bu geçişten en çok etkilenecek olan kısımların çıkarları göz önünde bulundurulmak zorunda. Aksi takdirde yeni çatışma riskleri doğar” uyarısı yaptı.
