İzmir merkeze 100 kilometre uzaklıktaki Karaburun, sakinliğini bol virajlı yollarına borçlu olmalı! Arabamın camları birbirinden etkileyici görüntüleri yutarken aklımdan geçen bu. Gülbahçe Körfezi geride kaldığında önüme serilen koyların hoşluğu düzgünce belirginleşip adeta görsel bir şölene dönüşüyor. Burada denizin mavisi diğer bir mavi… Ne turkuvazla ne de öbür bir renkle tanım edilecek çeşitten. Pul pul gümüşlenen ışıltılı buz mavisi, biraz daha açıkta giderek yoğunlaşıp laciverdin göz alıcı tonlarına dönüşüyor. Zeytin ağaçlarıyla kaplı doruklara yayılan keçi sürüleriyse kır görüntülerinin hoşluğunu tamamlıyor.
Tatmadan dönmeyin!
Karaburun’da mahallî lezzetlerin en gözdeleri zeytinyağlı enginar yemekleri, katmer, dede sarığı, sarmaşık kavurması, arapsaçı köftesi, keşkek, fava, fırında ceviz tatlısı, nohutlu bulgur, cevizli kıvırma ve pelte olarak biliniyor. Yöreye has keçi peynirinin, mevsimin deniz eserlerinin, bilhassa de Karaburun kefalinin tadına bakmayı unutmayın. Ayrıyeten Küçükbahçe’nin çiçek balını, Sarpıncık Köyü’nün pekmezini ve üzümünü yarımadaya veda ederken yanınızda götürebilirsiniz.
Dünya hoşu köyler
Mordoğan Boğazı’nın batı kıyısında ilerlerken Uzun Ada’nın eşsiz silüeti eşlikçim oluyor. En yüksek zirvesi 1.212 metrelik Akdağ olan Karaburun’u keşfetmenin en güzel yolu, anayoldan ayrılıp koylara sapmaktan geçiyor elbette. Hele sonbaharsa, göreceksiniz ki çabucak her sapak sizi ıssızlığın ortasında bekleyen pırıl pırıl koylara ulaştıracak. Açık havalarda Sakız Adası’na, Çeşme’ye ve Foça’ya bakmanıza müsaade veren kıyıların tadını çıkarın. Bir de kıyıları süsleyen küçüklü-büyüklü adaların… Büyük Ada ve Küçük Ada’nın yanı sıra irice Eşek Adası görülmeye paha hoşlukta. Denizin en berrağıyla çevrili yarımadanın, bilhassa kuzey ve batı kıyılarını süsleyen büklerin (dar koyların), usta bir ressamın elinden çıkmış üzere duran imgelerine hayran kalacaksınız. Bir düzine kadar dünya hoşu Ege köyüne konut sahipliği yapan Karaburun Yarımadası’ndaki birinci durağım Mordoğan. Begonvillerin sarmaladığı taş konutlarla dolu sokağın ucu, güzel bir limana çıkıyor.
Renk renk sandalların sıralandığı rıhtımda biraz gezindikten sonra hararetli bir balık mezadına rastlıyorum. Kupesten lagosa, mercandan tekire, kefalden kılıçbalığına dek çeşit çeşit derya kuzusu, ateşli bir fiyat teklifinin konusu oluyor. Sahnede yörenin meşhur Ege orfozu yok. Ancak biraz ileride onun hayat alanlarını muhafazamız gerektiğini bize hatırlatan bir heykel var. Yaman Koray’ın ‘Büyük Orfoz’ isimli romanından ilham alınarak yapılmış. Sahi Ege âşığı merhum müellifin ‘Ne Cennet Şey Şu Deniz!’ ve ‘Deniz Ağacı’ üzere efsanevi kitaplarını bilir misiniz? Bence Karaburun seyahatinize şahane bir yol arkadaşı olabilir. Mordoğan’ın orfozu dışında mis kokulu nergisleri de lisanlara destan. Karaburun ve Mordoğan’daki yaklaşık 650 dönümlük alanda yılda 25 milyon civarı nergis çiçeği yetiştiriliyor. Eski Mordoğan köyündeki yedi asırlık cet yadigârı Ayşe Bayan Camisi’ni ve içindeki 2.5 metrelik tarihi saati gördükten sonra rotama devam ediyorum.
Mordoğan çıkışı, yarımadanın en beğenilen deniz sefası adreslerinden biri olan Ayıbalığı Koyu’na uğradıktan sonra kuzeye, Karaburun ilçe merkezine hakikat suratımı arttırıyorum. Köyler, koylar ve enginar tarlaları ortasında kıvrılarak, deniz düzeyinden ortalama yüksekliği yalnızca 50 metre olan Karaburun’a ulaşıyorum. Antik periyottaki ismi Mimas. 1415’te Osmanlı topraklarına katılan tarihi yerleşim, 1910’a kadar Ahırlı ismiyle Çeşme’ye bağlı kalmış, ardından de ilçe yapılmış. Tarıma elverişli alanları kısıtlı olan yöre, bir vakitler Rumların üzüm bağlarıyla kaplıymış. Civardaki en hoş eski Rum köylerinden birini ziyaret etmek isterseniz Haseki’ye uğramanızı öneririm. Yakın vakte kadar kıymetli bir balıkçılık merkezi olan Karaburun, artık geleceğini turizmde görüyor. Birçok el değmemiş 20’den fazla koy var. Koylardaki deniz suyu sıcaklığı taban akıntıları nedeniyle daima değişiyor. Lakin o akıntılar ki inanılmaz pak suların daima berrak kalmasını sağlıyor. Karaburun’da sokaklar daima çiçek isimleri taşıyor: Nergis, çiğdem, karanfil, sümbül, karagül… Bu büyülü yarımadanın, tıpkı nergis çiçeği üzere şiirsel bir hoşluğu ve tadına doyulmaz bir kokusu var nitekim de.
