Sigara kullanımı ve pasif içiciliğin sıhhate ziyanları konusunda farkındalık yaratmak ve bireyleri sigarayı bırakmaya teşvik etmek için her yıl 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü olarak kutlanıyor.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) öncülüğünde organize edilen günün bu yılki teması “Tütünün etrafımıza tehdidi”.
Bu yıl düzenlenen global kampanya; ekimi, üretimi ve dağıtımından yaydığı toksik atıklara kadar bütün tütün döngüsünün yıkıcı çevresel tesiri hakkında toplumu bilinçlendirmeyi amaçlıyor.
Kampanya ayrıyeten, tütün sanayisinin, eserlerini etraf dostu olarak pazarlayarak daha alımlı hale getirme istikametindeki eforlarını gözler önüne sermeyi hedefliyor.
OLUMSUZ ÇEVRESEL TESİRLERİ TASA VERİCİ
Tütün üretiminin olumsuz çevresel etkileri kaygı verici boyutlara ulaştı.
Her yıl dünya genelinde tütün yetiştirmek için yaklaşık 3,5 milyon hektar alan yok ediliyor.
İnsan sıhhatine verdiği zararın yanı sıra tütünün üretimi yeryüzündeki su, fosil yakıt ve metal kaynakların daha süratli tükenmesine yol açıyor. Çünkü tütün tedarik zincirinin ve satışının globalleşmesi nedeniyle tütün sanayisi ağır biçimde ulaşım yollarını kullanmak durumunda kalıyor.
Dünya genelinde her yıl düzgün atılmayan 4,5 trilyon sigara izmaritinin ürettiği zehirli atık havaya, suya ve toprağa salınıyor.
8 MİLYON İNSAN ÖLÜYOR
DSÖ’nün datalarına nazaran, dünyada her yıl 8 milyondan fazla kişi tütün eseri kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle ömrünü yitiriyor.
Bu ölümlerin 7 milyon kadarı direkt sigara kullanımı nedeniyle meydana gelirken, 1,2 milyonu ise sigara kullanmayan lakin pasif içicilikle sigaraya maruz kalınması yüzünden gerçekleşiyor.
İnsan hayatını birçok açıdan olumsuz etkileyen sigara kullanımı, dünyada tek başına en kıymetli vefat nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor.
Sigara kullananların yarısına yakını bu alışkanlıklarından kaynaklı nedenlerden hayatını kaybediyor.
Dünya genelinde 1,3 milyar tütün kullanıcısının yüzde 80’inden fazlası düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor.
DSÖ’ye nazaran dünya genelinde 30 yaş ve üstü ölümlerin yaklaşık yüzde 12’sine sigara kullanımı neden oluyor.
BÖLGELERE NAZARAN SİGARA KULLANIMI
DSÖ’nün Kasım 2021’de yayımladığı “Sigara kullanımının yaygınlığına ait eğilimler 2000-2025” başlıklı raporunda, sigara kullanımının Afrika ve Doğu Akdeniz bölgeleri dışında dünya çapında giderek azaldığı görülüyor. Afrika ve Doğu Akdeniz’de ise sigara kullanımı son yıllarda tıpkı oranda seyrediyor.
DSÖ’ye nazaran, 2020 yılında dünya nüfusunun yüzde 22,3’ü sigara kullandı.
Dünya genelindeki tüm erkeklerin yüzde 36,7’sinin ve bayanların ise 7,8’inin tütün eserleri kullandığı datalara yansıyor.
Raporda, 2020 yılında 15 yaşından büyük bireyler baz alındığında sigara kullanımının en ağır olduğu bölge yüzde 25,3 ile Avrupa olarak öne çıkıyor. Avrupa’da erkeklerin yüzde 32,9’u, bayanların ise yüzde 17,7’si sigara içiyor.
Batı Pasifik bölgesi ise sigara kullanımı yüzde 24,6. Bu bölgede yüklü olarak erkekler sigara kullanıyor. Erkeklerin yüzde 46,4’ü, bayanların da yüzde 2,8’i sigara alışkanlığına sahip.
Doğu Akdeniz bölgesi yüzde 18,6 ile sigara kullanımının ağır olduğu bölgelerden biri. Doğu Akdeniz’de erkeklerin yüzde 33’ü, bayanların ise yüzde 4,2’si sigara kullanıyor.
Kuzey ve Güney Amerika’da sigara kullanımı oranı yüzde 16,3. Amerika kıtasında erkeklerin yüzde 21,3’ü kadınlarınsa yüzde 12,3’ü sigara içiyor.
Güneydoğu Asya’da da insanların yüzde 29’u sigara kullanıyor. Erkeklerin yüzde 46,6’sının sigara kullandığı Güneydoğu Asya’da bayanların sırf yüzde 11,3’ü sigara içiyor.
Afrika’da sigara kullanımı oranı yüzde 10,3. Afrikalı erkeklerin yüzde 17,8’i, bayanların yüzde 2,8’i sigara alışkanlığına sahip.
7 BİN FARKLI KİMYASAL UNSUR İÇERİYOR
DSÖ, her yıl dünya genelinde, ailesinde sigara içen ve pasif içiciliğe maruz kalan 65 bin kadar çocuğun teneffüs yollarında meydana gelen rahatsızlıklar nedeniyle öldüğüne dikkati çekiyor.
Dünya genelinde akciğer kanseri ölümlerinin üçte ikisinden sorumlu olan sigara, bu hastalığın birincil nedenini oluşturuyor. Sigara içmeyen şahısların dahi meskende yahut iş yerlerinde sigara dumanına maruz kalmaları, akciğer kanserine yakalanma olasılıklarını değerli ölçüde artırıyor.
DSÖ’ye nazaran, sigarayı bırakan şahısların 10 yıl sonra akciğer kanserine yakalanma olasılıkları sigara içenlere kıyasla yarıya düşüyor.
Sigaranın sıhhate en yaygın olumsuz tesiri kronik teneffüs rahatsızlıklarına sebebiyet vermesi. Sigara kullanımı kronik obstrüktif akciğer hastalığının (COPD) baş sorumlusu olarak gösteriliyor. Bilhassa genç yaşta sigara içmeye başlayan şahıslarda rastlanan COPD, akciğerin sağlıklı gelişimini önemli ölçüde geriletiyor.
Hava şartlarını da olumsuz etkileyen sigara dumanı, 69’u kansere neden olan 7 bin farklı kimyasal husus içeriyor.