Siyasi ve ekonomik çalkantılarla başı sıkıntıda olan Afganistan, son olarak zelzele felaketiyle sarsıldı. Ülkenin doğusunda Pakistan sonundaki Paktika vilayetinde dün gece meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki sarsıntıda en az bin kişi ömrünü yitirdi. 1500’den fazla kişi de yaralandı. Yetkililer, çok sayıda kişinin göçük altında kaldığını belirterek meyyit ve yaralı sayısının artabileceğine dikkat çekti. Paktika’nın kuzeyindeki Host vilayetinde de büyük hasar meydana geldi.
KOMŞU ÜLKELER HİSSETTİ
ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) zelzelenin büyüklüğünü başta 6.1 olarak açıklarken, bu data daha sonra 5.9 olarak güncellendi. Dağlık bir bölge olan Paktika merkezli zelzele, 500 kilometre genişliğindeki bir alanda, komşu ülkeler Hindistan ve Pakistan’daki yaklaşık 119 milyon kişi tarafından da hissedildi. Merkez üssüne yaklaşık 375 kilometre uzaklıktaki Pakistan’ın başşehri İslamabad’da da zelzelesi hissedenler oldu. Dehşetli sarsıntı, son 10 yıl içinde ülkede gerçekleşen en ölümcül sarsıntı felaketi olarak kayıtlara geçti.
CAN KAYBI NİÇİN YÜKSEK
Şiddeti ülkedeki geçmiş sarsıntılara nazaran daha düşük olsa da can kaybının bu kadar yüksek olması akıllarda soru işareti yarattı. Yüksek can kaybına münasebet olarak, zelzelenin yerin yalnızca 10 kilometre altında gerçekleşmesi ve tesirini çok daha şiddetli bir biçimde göstermesine işaret edildi. Bir öbür münasebet de zelzelenin gerçekleştiği bölgedeki çarpık yapılaşma ve heyelana meyilli toprak yapısı. AP ajansına konuşan ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi’nden sismolog Robert Sanders da zelzelede yaşanan can kaybında, coğrafya, yapıların kalitesi ve nüfus yoğunluğunun tesirli olduğunu aktardı.
TALİBAN’IN SINAVI
Deprem felaketi, Ağustos 2021’de tartışmalı bir biçimde iktidara gelen Taliban idaresinin en büyük imtihanı olarak görülüyor. ABD, 11 Eylül (2001) ataklarının akabinde işgal ettiği Afganistan’dan Ağustos 2021’de apansız çekilince, yerine radikal İslamcı ideolojiye sahip Taliban hükümeti geçmişti. Pek çok ülkenin terör örgütü olarak tanımladığı Taliban, Afganistan’ın yasal idaresi olarak milletlerarası alanda kabul görmüyor. Geçmişte ABD kurumlarıyla çalışan birçok Afgan vatandaşı hakkında idam kararı çıkaran Taliban, yetişmiş eleman eksikliğine sebep olarak iktisadın daha da kötüleşmesine yol açtı.
BM TÜRKİYE İLE TEMASTA
Taliban idaresi sözcüsü Bilal Karimi, Başbakan Muhammed Hasan Ahund’un başkanlık sarayında fevkalâde toplantı düzenlediğini ve yardım uyumları hakkında bilgi aldığını duyurdu. Birleşmiş Milletler Afganistan Koordinatörü Ramiz Alakbarov, BM’nin arama-kurtarma takımının gerekli ekipmanının bulunmadığını belirterek, “Türkiye arama-kurtarma sağlamak için en düzgün pozisyondaki ülke. Türkiye büyükelçiliğiyle mevzuyu görüştük, Kabil idaresinden resmi talep bekliyorlar” dedi.
TÜRKİYE’DEN TAZİYE MESAJI
Dışişleri Bakanlığı, Afganistan’daki zelzelede hayatını kaybedenler için taziye bildirisi yayımladı. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “Türkiye her vakit olduğu üzere, sarsıntıdan etkilenen kardeş Afgan halkına her türlü yardımı yapmaya hazırdır. Ömrünü yitirenlere Allah’tan rahmet diliyor, yakınları ile kardeş Afganistan halkına taziyelerimizi sunuyor, yaralılara acil şifalar diliyoruz” denildi.
İLK DEĞİL
Afganistan’da Şubat 1998 yılında gerçekleşen 6.1 büyüklüğündeki zelzelede en az 4.500 kişi hayatını kaybederken, birebir yıl Mayıs ayında gerçekleşen 6.6 büyüklüğündeki sarsıntıda yaklaşık 5 bin kişi hayatını yitirdi. 2002’deki 7.4 büyüklüğündeki sarsıntıda ise 150 kişi hayatını kaybetti. 2012 ve 2015 yıllarında da büyük kayıplar yaşatan sarsıntı felaketleriyle sarsılan Afganistan, zelzele bölgesinde yer alıyor.
