Curiosity, 7 Mayıs’ta Mast kamerasıyla (Mastcam) bir fotoğraf çekti ve bu fotoğraf perşembe günü NASA tarafından yayınlandı. İşte o andan beri tüm toplumsal medya platformları bu fotoğrafla ‘çalkalanıyor’.
Bir anda viral olan ve ‘Uzaylı Kapısı’ diye isimlendirilen bu manzara için sayısız kişi yorum yaptı. Uzmanlar ise iki gündür durumun gerisinde yatan gerçeği açıklamaya çalışıyor.
Curiosity’nin yolladığı fotoğrafın siyah beyaz özgün hali
Öncelikle Mars’ta görülen ‘kapı aralığı’ uzaylılar için inşa edilmiş değil. Pekala gerçekte neler oluyor?
Uzmanlar bu imajın Mars görüntüsünün doğal bir özelliği olduğundan epeyce eminler.
Mars’ın jeolojisini inceleyen İngiliz jeolog Neil Hodgkins, WordsSideKick.com’a “Bu çok enteresan bir görüntü” dedi. Fakat uzman kelamlarını “Ama açıkçası bana doğal bir erozyon üzere görünüyor.” diyerek tamamladı.
İMAJ GERÇEK AMA…
Bir panoramik fotoğraf şirketinin web sitesi olan Gigapan.com’da da görüldüğü üzere, Curiosity’nin birkaç fotoğrafını bir ortaya getirerek yapılan bir panorama da dahil olmak üzere, yepyeni siyah beyaz fotoğraftan renkli hale getirilmiş birçok fotoğraf oluşturuldu.
Birkaç ipucu, imajın gerçek bir kapı olmadığını açıkça ortaya koyuyor:
Başlangıç olarak kapı 1 metreden daha az yükseklikte. Fransa’daki Nantes Üniversitesi’nden gezegen jeologu Nicholas Mangold “Bu, Marslıların küçük olduğunu gösterebilir” diye espri yaptı.
NASA’nın Mars yüzeyini gezerek fotoğraf çeken aracı Curiosity
İnternette yapılan çılgınca yorumlardan biri bu kapının İsa’nın uzaydaki mezarı olduğunu söylüyordu. Başka yorumlardan kimilerinde ise kapının gerisinde E.T. (1982 üretimi ünlü bir bilim kurgu sineması ve sinemaya ismini veren uzaylı karakterin isminin kısaltması) için bir beşik olduğu söylendi.
Lakin asıl yanıt elbette bunların hiçbiri değil. Uzmanlara nazaran, kapıya benzeyen şey bir kayadaki sığ bir açıklıktır. Ve bunun doğal güçlerin neden olduğu bir şey olduğu konusunda tüm bilim insanları hemfikir.
MARS AŞINIR
İngiliz yerbilim şirketi Searcher’ın lider yardımcısı olan Hodgkins, “kapının” erozyondan kaynaklandığını düşünüyor. Kayanın üzerinde, solda eğimli, sağda daha yüksekte, katman ismi verilen kayalık katmanlar görülebilir. Hodgkins “Bunlar, öne çıkan daha sert kumlu yataklara sahip silt yataklardır” diyor ve “Belki 4 milyar yıl evvel tortul şartlar altında, muhtemelen bir ırmakta (emin olmak için daha fazla çıkıntı görmem gerekir) yahut rüzgarla savrulan bir kumulda birikmişlerdi.” diyerek tartışmalara nokta koyuyor.
Mars rüzgarları, yüzeyde açığa çıktıklarından beri oradaki kaya ve toprak katmanlarını aşındırdı ve imgeler “kapının” içinde bile bunun izlerini ortaya koyuyor.
Manzarada ayrıyeten birkaç doğal dikey kırık da görülebiliyor; bunların ortasında, kayaların Mars’ta havalanma biçiminden kaynaklanan kırıklar ve dikey çatlakların katmanlarla kesiştiği yerde küçük mağara yahut “kapı” oluşmuş üzere görünüyor.
Herkes tıpkı soruyu soruyor: Mars’taki bu kapıyı uzaylılar mı yaptı?
Kapı biçimindeki mağarayı oluşturan büyük bir kaya düşüşü de olabilir. Yerçekimi Mars’ta o kadar güçlü olmasa da bu oluşuma sebep olabilecek kadar güçlü.
Kapı kuşkusunu uyandıransa yüzeyde, “kapının” çabucak sağında, pürüzsüz bir dikey kenara sahip üzere görünen bir kaya. Bu kaya muhtemelen nispeten yakın vakitte düştüğü ve uzun müddettir Mars rüzgarlarına maruz kalmadığı için ‘hepsi çok doğal ve dünyadaki birçok kurak yerde görebileceğiniz çıkıntılara’ benziyor.
MARS ZELZELESİ YOK
İnternet spekülasyonları, kapı halindeki küçük mağaranın sismik bir “Marsquake”den kaynaklanmış olabileceği mümkünlüğünü öne sürdü. Örneğin, şimdiye kadar kaydedilen en büyük Mars sarsıntılarından ikisi 2021’in sonlarında gerçekleşmişti.
Lakin Mangold şu fikrinde ısrarcı:
“Bütün dağ önemli formda parçalanmış, bunun için büyük Mars sarsıntılarına gerek yok. Bunun yerine, çatlaklar, çatlaklarındaki suyun hidrolik basıncı ile kaya açığa çıkmadan evvel oluşmuş olabilir; ya da gezegenin yüzeyindeki mevsimsel sıcaklık değişimlerinin neden olduğu termal gerilimin bir sonucu olabilir.”
Mars’ta gerçekleşen sarsıntılar bu türlü kayda alınmıştı
Almanya’nın Bremen kentindeki Jacobs Üniversitesi’nden jeolog Angelo Pio Rossi, “Gerçekten de çok hoş bir kırık yüzey” derken Curiosity gezgininin birbirini takip eden fotoğraflarından, çıkıntının panoramalarını yarattı ve o da kapı halindeki mağaranın kayadaki görünür çatlaklar tarafından üretildiğini açıkladı.
Rossi “Kırıklarla izole edilen rastgele bir blok, eğim yumuşak olsa bile sonunda yokuş aşağı düşebilir. Kırıkların kendileri direkt Marsquakes tarafından değil, yalnızca jeolojik vakit boyunca deformasyonla yaratılıyor” tabirini kullandı.
